ЕРТЕГІЛЕРДІ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ АУДАРУДАҒЫ ПРАГМАТИКАЛЫҚ АСПЕКТ
DOI:
https://doi.org/10.52301/2957-5567-2025-4-2-38-49%20Кілт сөздер:
аударма, ертегі, прагматика, сөйлеу актісі, тілдік таңбаАңдатпа
Мақала аударманың, оның ішінде ертегілерді аударудың, прагматикалық аспектілеріне көңіл аудартады. Прагматика – тіл мен оның қолданушысы арасындағы қарым-қатынас пен оның әлеуметтік контекстін зерттейтін сала болып есептеледі. Аударма үдерісінде прагматикалық аспектілерді ескеру ерекше маңызды. Себебі аударма тек сөздердің мағынасын дұрыс жеткізу ғана емес, сонымен қатар мәдени, әлеуметтік және тілдік ерекшеліктерді сақтауды қажет етеді. Мақалада аударма іліміндегі ұлттық мәдениет пен ситуациялық жағдайларға байланысты оқырманның қабылдауына қатысты мәселелер талданды. Атап айтқанда, қазақ тілі аудармаларындағы сөз таңдау, ұлттық ерекшеліктерді жеткізу арқылы ертегінің түпнұсқа мағынасын қалай сақтауға болатындығы зерделенеді. Мақала автолары аударма мен прагматиканың өзара байланысын түсінуге итермелейді. Әсіресе ертегілердің ұлттық ерекшеліктеріне аса мән беріп, олардың басқа тілдерден аударылуына оң көзқарас тудырады. Аударма барысында прагматикалық аспектілерге сүйену тек тілдік құралдардың таңдауымен шектелмейді. Қайта оның әлеуметтік және мәдени қолданымдағы ерекшеліктерін алдыңғы орынға шығарады. Ертегілердің аударылу барысындағы бастапқы мағынасын жоғалтпай, жаңа аудиторияға жеткізілуіндегі қажеттілік сараланады. Сондықтан да мақала тұжырымдары аударма теориясының прагматикалық тұрғыдан дамуына алып келеді.
Библиографические ссылки
Аманбаева Г. Ю. Макрознак: структура, семантика, прагматика: автореферат дисс ... докт. фил. наук. Алматы: КазНУ им. аль-Фараби, 2005. 40 с.
Әлкебаева Д. Қазақ тілінің прагмастилистикасы. Алматы: ЗиятПресс, 2007. 244 б.
Бархударов Л. Язык и перевод (Вопросы общей и частной теории перевода). Москва: Международная отношения, 1975. 240 б.
Ерназарова З. Ш. Қазақ сөйлеу тілі синтаксистік бірліктерінің прагматикалық негіздері: фил. ғыл. док. ... диссер. авторефраты. Алматы: Тіл білімі институты, 2002. 53 б.
Жақыпов Ж. А. Аударматануды аңдату. Алматы: InnoPRESS, 2004. 192 б.
Жүсіпова Б. Қазақ халқының салт-дәстүрлері. Алматы: Көшпенділер, 2007. 160 б.
Қалиев Б. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты, 2014. 728 б.
Нойберт А. Прагматические аспекты перевода. Сборник статьей: Вопросы теории. перевода в зарубежной лингвистике. Москва: Международная отношения, 1978. С. 172–198.
Тарақов Ә. Аударманың теориялық жəне прагматикалық мəселелері. Алматы: Қазақ университеті, 2016. 153 б.
Турсынов Е. Возникновение баксы, акынов, сэри и жырау. Астана: Фолиант, 1999. 248 б.
Хамзин М. Қазақ прозасындағы сал-серілер бейнесі. – Қарағанды: Типография Арко, 2016. 138 б.
Abdullayeva Zh.T. Translation adequacy of poetics of the text of the novel F.M.Dostoevsky «The Idiot» // EURASIAN JOURNAL of Philology: Science and Education. 2018. №1 (169). Р. 186-191.
Morris Ch. Writings on the general theory of signs. Netherland: Mouton Publishers. 1971. 486 p. Retrieved 5 april 2025. ttps://archive.org/details/writingsongenera0000morr/page/n495/mode/1up?view
Mukhtarullina A., Issakova S., Alimbek G., Issakova A. The Pragmatic Aspect of Modality in the English Mass-Media Discourse // World Journal of English Language. 2024, Vol. 14, No. 4. 322-327.
Shadina А. The transfer of a psychological state in artistic translation: the results of a sociological survey (based on the work of O. Wilde «Portrait of Dorian Gray») // International scientific and practical conference «Language. Culture. Translation: Intercultural Communication in the Digital Age». Аstana, 2024. P. 106-113.
Қосымша дереккөздер
Барри Дж.Питер Пән. Алматы: «Мазмұндама» қоғамдық қоры, 2022. 208 б.
Құрманғали Қ. Базарлық. Алматы: Глобус, 2009. 400 б.
Загрузки
Жарияланды
Как цитировать
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2025 Н. Ахтаева, А. Кабыкен
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.en
