Редакциялық саясат
1. Журналдың мақсаты мен тақырыптық бағыты
Журналдың халықаралық атауы – «Language and Literature: Theory and Practice».
«Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі» / «Язык и литература: теория и практика» / «Language and Literature: Theory and Practice» журналының мақсаты тіл білімі мен әдебиеттанудың өзекті мәселелерін теориялық және қолданбалы аспектілерде жариялау, сондай-ақ қазақстандық және шетелдіқ ғалым-филологтардың жаңа жетістіктерін танымал ету болып табылады. Журналдың қолданбалы бағыты мектептерде, колледждер мен жоғары оқу орындарында тілдерді (қазақ, орыс, ағылшын және т.б.) және әдебиетті оқытудың әртүрлі проблемаларына, мәдениетаралық коммуникация мен жалпы тілдік қарым-қатынас проблемасына басым назар аударуда көрініс табады. Сондықтан журнал тек ғылыми қоғамдастыққа ғана емес, сонымен қатар педагогтар ортасына да бағытталған. Журналда екі негізгі бөлім бар: «Тіл білімі және әдебиеттану», «Тілдер мен әдебиетті оқыту әдістемесі», сонымен қатар «Шежіре. Оқиғалар. Тұлғалар».
Жариялау тілдері – қазақ, орыс, ағылшын.
Журналдағы мақалалар екі реттік «соқыр» рецензиялаудан және антиплагиатқа тексеруден өтеді, мақаладағы түпнұсқалылық пайызы 70% -дан кем болмауы тиіс. Рецензиялау процесі 2 айдан 6 айға дейін созылады.
Әрбір авторлық мақалаға міндетті түрде CrossRef ДҚ-дағы объектінің DOI – цифрлық сәйкестендіргіші беріледі.
Басылым тілдері: қазақ, орыс, ағылшын.
Жиілігі: жылына 4 рет.
2. Жарияланым этикасы
2.1. «Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі» / «Тіл және әдебиет: теория және практика» / «Language and Literature: Theory and Practice» журналының редакциялық саясаты Жарияланымдық этика жөніндегі Комитет журналдарының редакторларына арналған ғылыми жарияланымдардың этика қағидаттары жөніндегі нұсқаулықта баяндалған ғылыми кезеңділіктің дәстүрлі этикалық қағидаттарына бағдарланады (Committee on Publication Ethics: COPE: https://publicationethics.org/).
Мақаланы журналда жариялау үшін жібере отырып, автор ұсынылған мақаланың басқа ғылыми басылымда жариялау үшін қаралмайтынына кепілдік береді. Автор барлық алынған мәтінді, кестелерді, схемаларды, диаграммаларды, суреттерді дұрыс ресімдеуі тиіс. Басқа біреудің мәтінін пайдалануға, автордың нұсқауынсыз цитаталарды шығаруға, басқа зерттеулердің нәтижелерін өзгертуге, плагиаттың кез келген нысанына тыйым салынады. Мәтіннің дұрыстығы кемінде 70% болуы тиіс. Плагиат табылған жағдайда редакция мақаланы қабылдамауға және авторға басқа мақаланы ұсынудан бас тартуға құқылы.
Авторлар редакторлар мен рецензенттердің жұмысына құрметпен және түсіністікпен қарауға және көрсетілген кемшіліктерді уақтылы жоюға тиіс.
2.2. Мақалаларды ретрагирлеу
2.2.1. Ретрагирлеу (немесе ретракция) – бұл мәтінді (мақаланы) жарияланымнан кері қайтару, бұл жарияланымда елеулі кемшіліктер немесе сенуге болмайтын қате деректер бар екенін куәландырады. Ретрагирлеу рәсімі мынадай жағдайлардың алдын алу мақсатында жүргізіледі: қайталанатын жарияланымдар (авторлар бір мақалаларды немесе деректерді (тиісті сілтемелерсіз) бірнеше басылымдарда ұсынған кезде); плагиат; деректерді түсіндіруге немесе оларды пайдалану туралы ұсынымдарға әсер етуі мүмкін мүдделер қақтығыстарын жасыру (COPE. Retraction guidelines. Available from: http://publicationethics.org/files/retraction%20guidelines.pdf).
Деректердің дәйексіздігі және қайталануы қателіктің, әдейі емес қателіктің, сондай-ақ саналы бұзушылықтардың нәтижесі болуы мүмкін.
Мақаланы кері қайтарып алу үшін себептер мен негіздер:
1) жарияланымда плагиаттың табылуы;
Егер мақаланың аздаған бөлігі (мысалы, бірнеше сөйлем) плагиат болып табылса, редакторлар мақалаға толыққанды шолудан гөрі дереккөзге дұрыс сілтемелермен түзетулер енгізілсе, оқырмандар үшін (және жұмыс авторы үшін) жақсы бола ма деп ойлауға тиіс.
2) мақаланы бірнеше басылымда қайталау;
3) бұрмалауларды немесе жасандылықты (мысалы, эксперименттік деректерді бұрмалау) немесе нәтижелерді түсіндірудегі елеулі қателерді анықтау;
4) авторлардың қате құрамы (автор болуға лайық адам жоқ; авторлық критерийлерге сәйкес келмейтін адамдар кіреді);
5) жасырын мүдделер қақтығысы (және жариялау этикасының басқа да бұзылуы);
6) мақаланы автордың келісімінсіз қайта жариялау.
2.2.2. Мақаланы кері қайтарып алу тәртібі
Мақаланы кері қайтарып алудың себептері: автор(лар)дан мақаланы кері қайтарып алу туралы өтініш; журналдың бас редакторының баяндамасы.
Мақаланы кері қайтарып алу туралы шешімді бас редактордың мақаладан бас тартуға негіз бар екендігі туралы мәліметтерді қамтитын ұсынысы негізінде журналдың редакциялық алқасы қабылдайды. Мақаланы кері қайтарып алу туралы шешім мақала авторының мақаланы кері қайтарып алу мәселесі бойынша ұстанымын негіздей отырып, осы жауап алынған кездегі жауабын ескере отырып қабылданады.
Егер автор(лар) мақаланы кері қайтарып алу қажет деп тапса, олар өз шешімінің себебін дәлелді түрде түсіндіре отырып, редакцияға жүгінеді. Редакция авторларға жауап бередi және ретракциялау үшiн негiздер болған жағдайда, ол мақаланың мәтiнiн ретрагирлеудi дербес жүзеге асырады.
Егер редакция өз сараптамасының немесе редакцияға келіп түскен ақпараттың негізінде мақаланың мәтінін кері қайтарып алу туралы шешім қабылдаса, бұл туралы автор(лар) хабардар етіледі және автордан(лардан) мақаланы кері қайтарып алу туралы мәселе бойынша бас редактордың ұсынысының негізділігі туралы пікір сұратылады. Егер автор(лар) редакцияның сұрау салуын елемесе, редакция автордың пікірін ескермей, жарияланымды кері қайтарып алуға құқылы.
2.2.3. Мақаланың ретракциясын түзетудің техникалық аспектілері
Ретракцияның нәтижелері журналдың баспа және электрондық нұсқасында жарияланымның атауында осы мақаланың кері қайтарылатынын көрсете отырып, аннотациямен кері қайтарып алудың себептерін көрсете отырып, сондай-ақ оған бастамашы болған тұлғаларды немесе ұйымдарды көрсете отырып көрсетілуі тиіс (қараңыз: COPE. Retraction guidelines. Available from: http://publicationethics.org/files/retraction%20guidelines.pdf).
Журналдың қағаз нұсқасында ретракция туралы хабарлама мазмұнында, мысалы, «Жарияланымды кері қайтару (ретракция) туралы хабарлама» айдары түрінде көрсетілуі тиіс. Ретракция туралы хабарда DOI көрсетiлген қазақ, орыс және ағылшын тiлдерiндегi мақалаға толық библиографиялық сiлтеме болуы тиiс.
Журналдың электрондық нұсқасында ретракция туралы хабар баспа хабарламасындағы сияқты көрінуі тиіс. Ретрагацияланған мақала дерекқорда және мақаланың ең басында «Мақала кері қайтарып алынды» деп көрсетілген, сондай-ақ кері қайтарып алу (ретракция туралы хабарламаны жариялау) күні көрсетілген журналдың сайтында сақталады. Ретракция фактісі туралы журнал индекстелетін барлық дерекқорларға хабарлау қажет.
2.3. Редактордың міндеттері мен құқықтары:
- техникалық талаптарға және антиплагиатқа сәйкестігі бойынша бастапқы іріктеуден өткен әрбір келіп түскен мақалаға рецензенттерді анықтайды;
- редакция мүшелерінің отырысында рецензенттердің пікірлері негізінде келіп түскен материалды жариялау/қабылдамау туралы түпкілікті шешім қабылдайды.
Бас редактор өз шешiмiнде тек ғылыми пайымдарды және баспа стандарттарына сәйкестiктi басшылыққа алады. Бас редактордың және редакциялық алқаның шешімі автордың/авторлық ұжымның жынысына, ұлтына, дініне және басқа да жеке қасиеттеріне байланысты болмауға тиіс.
2.4. Рецензенттердің міндеттері мен құқықтары:
Рецензиялауға түскен әрбір қолжазба құпия құжат ретінде қарастырылады. Рецензент өз жарияланымдарында рецензиялауға жіберілген қолжазбадағы материалдарды пайдалана алмайды. Рецензент материалды үшінші тұлғаларға тек бас редактордың рұқсатымен ғана жібере алады.
Басылымның рецензиялау саясатына сәйкес журналда екіжақты «соқыр» рецензиялау рәсімі қолданылады. Рецензиялау объектісі автор (авторлық ұжым) емес, алынған зерттеулердің нәтижелері болуы тиіс. Сараптамалық қорытынды автордың (авторлық ұжымның) жынысына, ұлтына, дініне және басқа да жеке қасиеттеріне байланысты болмауы тиіс.
Рецензент материалды рецензиялаудан бас тартуы керек, егер ол материал тақырыбы бойынша маман болмаса, егер ол мүдделер қақтығысын анықтаса, редакцияға хабарлауы керек.
2.5. Авторлар үшін
Мақалаларды редакцияға жіберу және көпшілік офертасына қол қою жіберілген мақаланы «Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі» / «Язык и литература: теория и практика» / «Language and Literature: Theory and Practice» журналында жариялау ешкімнің авторлық құқығын бұзбайтынын білдіреді. Автор (авторлар) журналдың Интернет-сайтында нөмірлердің толық мәтінді желілік нұсқаларын орналастыру арқылы ғылыми мақаланы пайдалануға айрықша емес құқықтарды журналдың құрылтайшысына шектеусіз мерзімге береді.
Автор (авторлар) ғылыми мақалада зияткерлік меншік объектілерін, авторлық құқық объектілерін Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес толық көлемде заңсыз пайдаланғаны үшін жауапты болады.
Автор (авторлар) шығарманы журнал баспагерлеріне плагиат тұрғысынан тексеруге келісім береді.
3. Мақалаларды сараптамадан өткізу тәртібі
Редакцияға келіп түскен мақалалар бірінші кезеңде осы Нұсқауда және сайттағы мақала Үлгісінде баяндалған талаптарға мақаланы ресімдеудің сәйкестігіне бастапқы техникалық бақылаудан міндетті түрде өтеді. Мақаланы ресімдеу журналдың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, мақала қабылданбайды. Авторларға ескертеміз, мақаланы ресімдеу – автордың(лардың) міндеті, редакция қажетті талаптар туралы толық ақпаратты және мақаланы ресімдеу үлгісін ғана ұсынады және мақала сараптаудың бірінші кезеңінде техникалық бақылауды жүзеге асырады. Автор(лар) бастапқы техникалық бақылаудан 3 рет өтпей қалса, мақала біржола қабылданбайды және қайта қарауға қабылданбайды.
Мақаланың екiншi кезеңiнде де мiндеттi түрде antiplagiat.com (https://antiplagiat.com) бақылаудан өтедi, мақаланың түпнұсқалық пайызы кемiнде 70% -ды құрауы тиiс.
Бастапқы техникалық бақылаудан және плагиатқа тексеруден өткеннен кейiн мақалалар жасырын екi реттік «соқыр» рецензиялауға жiберiледi.
Мақалаларды сараптау кезеңдерінен өту процесі ашық болып табылады, автордың журнал сайтындағы жеке кабинетінде оны бақылауға және ол арқылы редакциямен коммуникацияны жүзеге асыруға мүмкіндігі бар.
4. Рецензиялау тәртібі
Редакцияға түскен мақалалар екі реттік «соқыр» рецензиядан өтеді. Рецензенттер мен мақала авторлары үшін рецензия жабық. Оң пікірлері бар мақалалар журналдың редакциясына талқылау үшін ұсынылады. Теріс пікір алған мақалалар қайта қарауға қабылданбайды.
Рецензент мақалаға түзету енгізу қажеттігін көрсетсе, автор үш күн ішінде жаңартылған материалды түзетіп, редакцияға жіберуі керек. Мақалалардың түзетілген нұсқалары мен автордың жауабы редакцияға автордың сайттағы жеке кабинеті арқылы редакцияда көрсетілген мерзімде жіберіледі.
Материалдарды редакцияға жіберу автордың мақаласын журналда жариялауға толық келісімін білдіреді.
5. Ашық қолжетімділік саясаты
«Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі» / «Язык и литература: теория и практика» / «Language and Literature: Theory and Practice» журналы ашық қолжетімді басылым болып табылады, яғни оның барлық контенті жеке тұлға немесе ұйым болсын, кез келген пайдаланушы үшін қолжетімді (Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International (CC BY-NC 4.0) лицензиясы).
Оқырмандарға барлық жарияланған қолжазбалардың толық мәтінін оқуға, жүктеуге, таратуға, көшіруге, басып шығаруға және сілтеме жасауға немесе оларды баспагердің немесе автордың алдын ала рұқсатынсыз кез келген басқа заңды мақсатта пайдалануға рұқсат етіледі. Автор(лар) журналдың баспагеріне мақаланы тегін жариялауға және оны Интернет желісінде жалпыға қолжетімді етуге құқық береді. Редакторлар осы ережелерді Будапешттің ашық қолжетімділік бастамасының талаптарына сәйкес ұстанады (2002).
