А. АРЦИШЕВСКИЙДІҢ "АҒА" ӘҢГІМЕСІНДЕГІ ЖАНРЛЫҚ ТӘСІЛ ТҰРҒЫСЫНДАҒЫ БАЯНДАУ ПОЭТИКАСЫ

Аңдатпа

Ғылыми мақала А. Арцишевскийдің «Аға» әңгімесіндегі поэтиканы шағын баяндау формаларының ерекшелігі тұрғысынан қарастыруға арналған. Әңгіме  жанр ретінде қазақ орыстілді әдебиетінде соңғы онжылдықта терең ой мен сезімді жинақы әрі көркем жеткізе білуінің арқасында ерекше танымал болды. Авторлар шығарманың көркемдік кеңістігін, кейіпкерлер жүйесін, көркем детальдарды пайдалануды, сонымен қатар Арцишевский шығармашылығының өзіндік ерекшеліктерін де, қазақ әңгімесінің жалпы даму тенденциясын да анықтауға мүмкіндік беретін психологизмді талдайды. Зерттеуде ұлттық-мәдени мәнмәтінді бейнелейтін бірегей элементтерді қамтитын көркемдік мәнерлеудің ерекшеліктеріне баса назар аударылады. Мақаланың маңызды міндеті – қазақ әңгімесінің басқа әдеби дәстүр туындыларынан ерекшеленетін қырларын жүйелеу, сондай-ақ орыс классикалық әдебиеті дәстүрінің жалғасуы мен өзгеруіне байланысты ұқсастықтарды анықтау. Сондай-ақ шығарма кейіпкерлерінің дамуына психологизмнің әсері мен олардың оқиға аясындағы өзара әрекеті қарастырылады. Осылайша, мақала қазақстандық прозаның жанрлық ерекшеліктерін зерттеуге елеулі үлес қосып, жергілікті және әлемдік әдеби дәстүрдің өзара байланысы туралы түсінікті кеңейтеді.