ЕЖЕЛГІ ТҮРІКТЕР МЕН ШЫҒЫС СЛАВЯНДАР МӘДЕНИЕТІНІҢ ДҮНИЕТАНЫМДЫҚ ПАРАДИГМАЛАРЫ

Авторлар

  • А.К. Қайыржанов Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, Астана, Қазақстан Республикасы https://orcid.org/0000-0002-5940-7433
  • Р.Ө. Түксаитова С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Астана, Қазақстан Республикасы
  • Г.Ә. Кукенова С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, Астана, Қазақстан Республикасы

DOI:

https://doi.org/10.52301/2957-5567-2023-4-15-35

Кілт сөздер:

аккультурация, функционалдық бірлік, жаңа баланс, қос сенім, үштік сенім, күн таңбалары, ай таңбалары

Аңдатпа

Мақалада ежелгі славян және түркі этникалық топтарының ұзақ және тұрақты байланыс процесі зерттеледі, бұл екі байланыстағы халықтардың мәдени парадигмасының біршама өзгеруіне әкелді. Алайда этностардың екі
тобындағы мәдениеттің терең құндылық парадигмалары ұзақ уақыт бойы сақталды.
Салыстырмалы аспект ежелгі дәуірдің эквиполентті дүниетанымдық идеяларын (күн, ай және басқа белгілерді білдіретін мифологемалар), бір жағынан, славян пұтқа табынушылық құдайларымен салыстырғанда, екінші жағынан, ежелгі
түріктерге тән мифологиялық құдайлардың ежелгі атауларымен қарастырады.
Аккультурация әдістері мен тәсілдерін қолдану нәтижесінде біз айтарлықтай
өзгерістер мен өзгерістерге ұшырамаған екі суперэтностық топтың мәдениеттерінің
бастапқы құндылықтарын анықтадық. Дүниетанымдағы кейбір мәдени парадигмалар менталдық деңгейде белгілі бір өзгерістерге ұшырады. Осы процестің нәтижесінде байланысқан екі этностың да функционалдық бірлігі бұзылды, содан кейін белгілі бір уақыт ішінде жаңа тепе-теңдік орнады, ол ең алдымен екі этностың дүниетанымында көрініс тапты. Салыстырылған мәдениеттердегі кейбір күн және ай пұтқа табынушылық құдайларда эквиполентті семантикалық ұқсастық болды. Біз бұрынғы қатынастардың кейбір рефлекстері мен рудименттері мәдениеттердің әдет-ғұрыптары мен нанымдарында сақталғанын анықтадық.

79 | 113

Загрузки

Жарияланды

29.09.2023

Как цитировать

[1]
Қайыржанов, А., Түксаитова, Р. and Кукенова, Г. 2023. ЕЖЕЛГІ ТҮРІКТЕР МЕН ШЫҒЫС СЛАВЯНДАР МӘДЕНИЕТІНІҢ ДҮНИЕТАНЫМДЫҚ ПАРАДИГМАЛАРЫ. Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі. 4 (Sep. 2023), 17–33. DOI:https://doi.org/10.52301/2957-5567-2023-4-15-35.