ҚАЗАҚСТАН БЕЙНЕСІНІҢ ТРАНСМЕДИАЛДЫ ЖӘНЕ КӨРКЕМДІК КӨРІНІСІН ЗЕРТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.52301/2957-5567-2025-4-3-96-107Кілт сөздер:
қазақстандық мәтін, Қазақстан бейнесі, мәдениет, семантикаАңдатпа
Мақала ішкі мәдени дискурс (қазақстандық мәтін) пен Қазақстанның сыртқы бейнесі арасындағы айырмашылыққа баса назар аудара отырып, қазіргі әлемдік мәдениеттегі Қазақстан бейнесін суреттеудің трансмедиалды, көркемдік формаларын теориялық және қолданбалы түсінуге арналған.
Имагологиялық және геопоэтикалық тәсілдер арқылы «қазақстандық мәтін» және «Қазақстан бейнесі» ұғымдарының концептуалды айырмашылығы ұсынылған. Осы айырмашылықтарды көрсететін әдебиеттегі, кинодағы және цифрлық өнердегі қазіргі көркемдік стратегиялар мен визуалды кодтардың мысалдары келтірілген. Зерттеу нәтижесінде біз «қазақстандық мәтін» және «Қазақстан имиджі» ұғымдарының авторлық позиция критерийлеріне, мәдени ену тереңдігіне және баяндау функциясына сәйкес концептуалды айырмашылықтарын анықтадық. Сонымен қатар этникалық, ментальды, географиялық және тілдік кодтарды көрсететін семиотикалық жүйе ретінде «қазақстандық мәтінді» талдаудың әдістемелік негіздемесін ұсынып отырмыз. Мақалада шығармаларды «қазақстандық мәтін» тұрғысынан талдау әдістері әзірленеді (маркерлерді анықтау, мәнмәтіндік, мәтінаралық байланыстар және т.б.). Жұмыстың практикалық маңыздылығы әзірленген типологияны филологиялық талдауда қолдануда, қазақ әдебиеті бойынша білім беру бағдарламаларын қалыптастыруда, мәдени дипломатия мен медиа стратегияларды дамытуда жатыр.
Библиографические ссылки
Абишева У.К., Ахмедьяров К.К., Абдулина А.Б., Мухамадиева Х.С. Национальные образы мира в современной литературе Казахстана. Под. общей ред. Абишевой У.К. Стер. изд. Алматы: Қазақ университеті, 2020. 180 с.
Алексеев П.В., Попов А.В., Орехова Т.И. Алтай в лексиконах XVIII-XIX века: топонимия сибирского фронтира. Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Филологические науки», №2 (88), 2024. С. 5-16.
Баянбаева Ж.А. Локальный текст и его функции (на примере алматинского локального текста). Вестник РУДН, серия Литературоведение. Журналистика, 2016, №2. URL:https://cyberleninka.ru/article/n/lokalnyy-tekst-i-ego-funktsii-na-primere-alma-atinskogo-lokalnogo-teksta/viewer (дата обращения 07.08.2025)
Ерохина Т.И. Ярославский текст как семиотическая система. Ярославский Педагогический Вестник. 2014. №4. Том 1. (Гуманитарные науки). URL https://cyberleninka.ru/article/n/yaroslavskiy-tekst-kak-semioticheskaya-sistema (дата обращения 6.08.2025)
Какилбаева И.Т. Семиотикa «aлмaтинского текстa» в поэмaх Влaдимирa Луговского и Олжaсa Сулейменовa // Вестник КазНУ. Серия филологическая. – 2016. – Т.159. – №1.
Кермешова Ж.Б., Муханова К.Б. Алма-Атинский текст казахстанской лирики в формировании нового гуманитарного знания // Вестник КГУ им. Ш. Уалиханова, серия Филологическая, № 1(2), 2018. С. 222-232.
Кузнецова А.В., Петрулевич И.А. Городской текст: семиозис культурного кода // Социально-гуманитарные знания. 2019. №11. С. 89-95.
Лотман Ю.М. Избранные статьи: В 3 т. Таллинн, 1992. Т. 2.
Люсый А., Люсый А.П. Московский текст: текстологическая концепция русской культуры. М.: «Издательский дом «Вече»; ООО «Русский импульс», 2013. 320 с.
Меймре А., Белобровцева И. Пограничный текст и идентичность в постсоветском пространстве: на примере русскоязычной прозы Казахстана и Эстонии // Вестник СПбГУ. Филология. 2020. №3.
Ноева С.Е. Особенности «аласного» текста в якутской лирике. – URL: http://www.rusnauka.com/46_NNM_2017/Philologia/8_231375.doc.htm (дата обращения 7.08.2025)
Потанина Н.Л., Гололобов М.А. [Потанина Н.Л., Гололобов М.А. Городской текст как теоретическая проблема // Филологическая регионалистика. 2012. №1. С. 32-37.
Прохорова Л.С. Лондонский городской текст русской литературы первой трети ХIХ века. Автореф. дисс… канд. филол. наук. Томск, 2005.
Темиргазина З.К. «Алматинский» текст в творчестве Бахытжана Канапьянова. Вестник Томского государственного университета. Филология. 2024. №90. C.268-285.
Топоров В.Н. Петербургский текст русской литературы // Труды по знаковым системам. Тарту: Тартуский университет, 1984. Вып. 18. С. 3-29.
Чугунов Д.А. Образ России в современной немецкой литературе. Проблемы и моменты восприятия. URL: http://www.vestnik.vsu.ru/pdf/hyman/2004/02/chugunov.pdf (дата обращения 5.08.2025)
Шмакова Е.С. Городские топосы как отражение авторского мироощущения // Научный журнал «Керуен». №1 (74). 2022. С. 218-224.
Abisheva S.D., Sabirova D.A., Polyak Z.N., Polyak D.M., Serikova S.K. (2021). Transformation of family norms in modern literature of Kazakhstan // Review of International Geographical Education Online, 11(5), рр. 4522-4529.
Sabirova D., Moldagali M., Nurbayeva A. (2024). The Main Images of Internet Poetry of Kazakhstan. Journal of Ecohumanism, 3(7), р. 5240–5248. https://www.researchgate.net/publication/385647138. DOI:10.62754/joe.v3i7.4633.
Загрузки
Жарияланды
Как цитировать
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2025 С. Серикова, А. Байболов
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.en
