ӘЗЕРБАЙЖАН ТІЛІНДЕГІ НЕГІЗГІ МӘДЕНИ ТҮСІНІКТЕР

Аңдатпа

«Концепт» термині көптеген гуманитарлық ғылымдарда
кеңінен қолданылады: философия, лингвистика, психология, мәдениеттану және т.б. Концептінің табиғатын, құрылымын зерттеу қазіргі тіл білімінің маңызды және өзекті мәселесі болып табылады. Концептінің семантикалық құрылымын когнитивті түсінік ретінде және оның лингвистикалық ортамен модельдеу және объективтендіру ерекшеліктерін тіл білімі зерттейді. Біртұтас жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарды көрсететін кейбір концепттер белгілі бір мәдениет үшін түйінді немесе негізгі болып табылады. Мақалада әзірбайжан және басқа түркі тілдеріне арналған AILӘ, EV, VӘTӘN, QEYRӘT концепттерінің ерекшеліктері қарастырылады. Әзірбайжан тіліндегі
AILӘ концептісі “ошақ” ұғымымен байланысты. EV концептісі “ұя”, “өлке”, “ауыл”,“қала” мағыналық лексемаларында нысан түрінде болады. Осы ұғымдардың барлығы тағы бір негізгі, кеңірек VӘTӘN концептінің құрылымдары болып
табылады. Негізгі ұғымдар жүйесі адамның ұлттық өзіндік көрінісін көрсететін ғалам бейнесінің негізгі компоненттерін құрайды. Адам тек дүние заттардан
тұратын әлемде ғана емес, сонымен бірге оның интеллектуалды, рухани және әлеуметтік қажеттіліктерінен тұратын ұғымдар әлемінде өмір сүреді.