ОРЫС ТІЛІН ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА СТУДЕНТТЕРДІҢ ӘЛЕУМЕТТIК-ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.52301/2957-5567-2025-4-2-89-103

Кілт сөздер:

әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілік, Қазақстан, тіл саясаты, тіл мәртебесі, техникалық мамандықтардағы студенттер, әлеуметтiк-лингвистикалық сөздік.

Аңдатпа

Мақала техникалық университет студенттерінің орыс тілін оқыту барысында әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілігін қалыптастыру мәселелерін социолингвистикалық сөздіктерді пайдалану арқылы зерттеуге арналған. Әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілік болашақ мамандардың құзыреттілік моделінің маңызды компоненті ретінде анықталады. Мақалада негізінен студенттердің әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілігінің қалыптасу деңгейін көрсететін нәтижелерге ерекше назар аударылады. Зерттеу орыс тілін ана тілі емес ретінде оқитын 1-ші және 2-ші курс техникалық мамандықтарындағы 266 студентке жүргізілген сауалнамаға негізделген. Сұрақтар ашық сипатта болды және студенттердің әлеуметтiк-лингвистикалық маңызды ұғымдар мен фактілер жөніндегі білімін анықтауға бағытталды: Қазақстандағы қазақ тілінің және орыс тілінің мәртебесі, «тіл саясаты», «тілдік жағдай» терминдері, сондай-ақ көптілділік саласындағы білім беру саясаты туралы. Студенттер негізінен тілдердің мәртебесі, әлеуметтiк-лингвистиканың маңызды ұғымдары, білім берудегі көптілділік саясаты жөніндегі білімдерін жақсы деңгейде көрсетті. Дегенмен, сауалнама нәтижелері көрсеткендей, сабақтарда қосымша оқу материалы ретінде әлеуметтiк-лингвистикалық сөздік жеткіліксіз қолданылады. Оны қолдану студенттердің әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілігін арттырады. Біз жүргізген «Жоғары оқу орындарына арналған орыс тілі бойынша типтік бағдарлама» талдауы сабақ тақырыптарында филологиялық емес, техникалық мамандықтардағы студенттердің әлеуметтiк-лингвистикалық құзыреттілігін арттырудың әлеуетті мүмкіндіктері бар екенін көрсетеді. Бұл мүмкіндіктерді лексикографиялық дереккөздерді пайдалана отырып тапсырмалар әзірлеу арқылы іске асыруға болады. Авторлар техникалық жоғары оқу орны студенттері арасында жүргізілген сауалнама нәтижесінде алынған деректердің маңыздылығын атап өтеді. Бұл деректер орыс тілін оқыту процесін және Қазақстанның мультимәдениетті контекстіндегі білім беру бағдарламаларын жетілдіруге ықпал ете алады.

Биография автора

Н.Ж. Шаймерденова, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті

Нұрсұлу Жамалбекқызы Шаймерденова, филология ғылымдарының докторы, профессор, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2830-8336

Библиографические ссылки

Нурахынова, А. С., & Шаймерденова, Н. Ж. (2025). Формирование социолингвистической компетенции студентов при изучении русского языка. Язык и литература: теория и практика, Х(Х), XX–XX. https://doi.org/

0 | 0

Загрузки

Жарияланды

15.06.2025

Как цитировать

Нурахынова, А., & Шаймерденова, Н. (2025). ОРЫС ТІЛІН ОҚЫТУ БАРЫСЫНДА СТУДЕНТТЕРДІҢ ӘЛЕУМЕТТIК-ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ. Тіл және әдебиет: теориясы мен тәжірибесі, 4(2), 89–103. https://doi.org/10.52301/2957-5567-2025-4-2-89-103

Журналдың саны

Нөмір 4 № 2 (2025): Тіл және әдебиет: Теориясы мен тәжірибесі

Бөлім

ТІЛ БІЛІМІ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТТАНУ

Лицензия

Copyright (c) 2025 А.С. Нурахынова, Н.Ж. Шаймерденова

Лицензия Creative Commons

Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Некоммерческое использование — Без производных произведений») 4.0 Всемирная.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.en